Odtruwanie
Zjawisko współuzależnienia występuje u najbliższej rodziny mieszkającej z osobą zmagająca się z choroba alkoholową. Współuzależnienie bardzo często mylone jest wspólnym piciem, w rzeczywistości objawia się to nieświadomym wspieraniem osoby pijącej alkohol problemowo w rozwoju uzależnienia.
Kim jest osoba współuzależniona?
Osobą współuzależnioną najczęściej staje się partner, czy partnerka, który na co dzień obcuje z jednostką zmagająca się z uzależnieniem od alkoholu. Bardzo często termin ten określa też rodziców lub dzieci osoby pijącej alkohol problemowo.
Osoba współuzależniona nie chce dostrzegać widocznych oznak uzależnienia bliskiej osoby. Bardzo często występuje próba ukrycia uzależnienia bliskiej osoby przed całym światem. Osoba współuzależniona skupia na chorym całą swoją uwagę, zapominając o sobie swoich potrzebach oraz swoim zdrowiu. Za wszelką cenę chcą pomóc bliskiej osobie z problemem uzależnienia. Bardzo często doświadczają jednocześnie wielu skrajnych emocji takich jak smutek, złość, bezsilność, czy wstyd. Osoby te charakteryzują się wykazywaniem zachowań silnie kontrolnych oraz opiekuńczych. Chociaż poprzez te działania chcą ochronić swoich najbliższych od nałogu ma to odwrotny skutek. Zbyt duża kontrola oraz działania opiekuńcze popychają osoby zmagające się z problemem alkoholowym w szpony uzależnienia.
Objawy osoby współuzależnionej
Osoba współuzależniona całkowicie podporządkowuje swoje życie osobie z chorobą alkoholową. Bardzo często za wszelką cenę współuzależniony stara się ukryć przed rodziną i znajomymi pijaństwo męża, czy żony. Osoba ta doświadcza ciągłego stresu związanego z problemowym piciem alkoholu partnera, nigdy nie wie czego może się spodziewać i co dziś się wydarzy. Co w konsekwencji powoduje chęć stałej kontroli partnera oraz jego działań. Zatracając się w opiece nad alkoholikiem, osoba współuzależniona całkowicie zapomina o sobie, swoim zdrowiu i potrzebach. Zaniedbuje swój wygląd i rozwój. Wiele czynników wpływa na obniżenie jej poczucia własnej wartości. Bardzo często osoba ta odczuwa silne poczucie winy z powodu nadmiernego picia alkoholu przez jednego z członków rodziny. Szuka winy w sobie, bierze odpowiedzialność za partnera i podejmuje jeszcze większy wysiłek w “ratowanie” bliskiej jej osoby.
Współuzależnienie to niewątpliwie stan patologiczny. Osoba współuzależniona postrzega siebie jako jedynego ratownika jednostki z chorobą alkoholową. W psychologii taki stan rzeczy nazwano Kompleksem Mesjasza, który charakteryzuje się próbą rozwiązania problemów osoby pijącej alkohol problemowo przez jego zdrowego partnera. Takie zachowanie swoje korzenie ma w niskiej samoocenie współuzależnionego, który chce czuć się potrzebny.
Cechy osoby współuzależnionej
- wyparcie – osoby te ignorują wszelkie znaki ostrzegawcze mówiące o możliwym uzależnieniu partnera
- podporządkowanie – osoby te podporządkowują swoje życie pod życie partnera pijącego alkohol problemowo
- wyręczanie – osoby te wyręczają swoich najbliższych we wszystkich obowiązkach
- usprawiedliwienie – nieustannie bronią i usprawiedliwiają bliskie osoby zmagające się z chorobą alkoholową
- kontrola – osoby te starają się kontrolować pijącego partnera, bardzo często prowadzi to do agresji osoby pijącej alkohol problemowo – kłótni i przemocy
- odpowiedzialność – osoby te biorą odpowiedzialność za każdy czyn osoby pijącej alkohol problemowo. Co więcej biorą na siebie również odpowiedzialność za spożywanie alkoholu przez tą osobę
Diagnoza współuzależnienia
Kryteria diagnozy współuzależnienia według dr Timmen’a Cermak’a
- osoba kontroluje siebie i innych zwłaszcza w trudnych sytuacjach
- osoba najpierw zaspokaja potrzeby członków rodziny, a dopiero później swoje
- osoba przekracza własne granice, odczuwa silny lęk
- osoba wchodzi w relacje z jednostkami wykazującymi zaburzenia psychiczne, uzależnienie alkoholowe
- osoba wykazuje co najmniej trzy objawy z dziesięciu podanych: skrywanie emocji w sobie, wyparcie w celu radzenia sobie z problemami, nadwrażliwość, depresja, niepokój, występowanie zachowań kompulsywnych, nadużywanie substancji psychoaktywnych, ofiara przemocy seksualnej lub fizycznej, choroby wywołane przez stres, obecność ponad dwa lata w relacji z osobą uzależnioną, która nie stara się podjąć leczenia.
Życie w ciągłym stresie
Osoby współuzależnione żyją w permanentnym stresie z powodu nadmiernego picia alkoholu przez partnera. Stres spowodowany jest również własną bezsilnością oraz olbrzymim bezskutecznym wysiłkiem włożonym w ratowanie osoby pijącej alkohol problemowo. Życie w ciągłym stresie może doprowadzić do poważnych problemów zdrowotnych. U osób współuzależnionych z powodu dużego, stałego stresu mogą wystąpić objawy takie jak:
- nerwica
- zaburzenia emocjonalne – huśtawka nastrojów, stany lękowe, stany depresyjne, stan ciągłego napięcia i kontroli
- zakłócenia czynności poznawczych takie jak zagubienia, brak poczucia sensu, nierealistyczne oczekiwania, brak norm i prawidłowych wzorców
- brak nadziei
- uczucie beznadziei sytuacja
- pustkę duchową
- samotność
- budowanie poczucia o braku możliwości rozstania się z partnerem
- nadużywanie leków nasennych i uspokajających
- brak realizacji własnych potrzeb
- nieumiejętność rozpoznawania własnych potrzeb
- odczuwalne obniżenie jakości życia
Jak pomóc osobie współuzależnionej od alkoholu?
Osoby współuzależnione niewątpliwie potrzebują pomocy. Pomoc tą mogą uzyskać np. w ośrodkach leczenia uzależnień. Proces leczenia współuzależnieni mogą podjąć niezależnie od decyzji osoby uzależnionej. Dzięki podjęciu terapii, osoby te mogą poprawić jakość swojego życia oraz zdrowia.
Czy współuzależnienie to choroba?
Zjawisko współuzależnienia od osoby pijącej alkohol problemowo nie jest chorobą. Jest to niepoprawne przystosowanie się do zaistniałej sytuacji stresowej, która trwa przez długi okres czasu. Zjawisko współuzależnienia może być zdiagnozowane jedynie u osób dorosłych, które mają wpływ na swoje życie. Nie diagnozuje się go u osób nieletnich, ponieważ są one skazane na życie w warunkach stworzonych przez rodziców, nie mają tak dużej decyzyjności jak osoby pełnoletnie, które w każdej chwili mogą odejść od partnera pijącego alkohol problemowo.
Każdy moment jest dobry na podjęcie terapii, niezależnie od decyzji partnera zmagającego się z chorobą alkoholową. Uzależnienie od alkoholu dotyka nie tylko osobę spożywająca ta substancję, ale wszystkich członków rodziny. Dlatego tak ważna jest pomoc terapeutyczna nie tylko dla osoby pijącej alkohol problemowo, ale i dla jego najbliższej rodziny.
Osoba chcąca podjąć terapię leczenia uzależnień może zgłosić się do ośrodka leczenia uzależnień. Przed przystąpieniem do leczenia ważnym krokiem jest poddanie się odtruciu organizmu, którego celem jest wyeliminowanie szkodliwych substancji z organizmu. Odbycie detoksu jest bardzo pomocne w celu utrzymania stanu trzeźwości. To czas, w którym osoba pijąca alkohol regularnie może poświęcić na doświadczanie życia i bodźców płynących z otoczenia w sposób niezmącony alkoholem.